Layer 2: Giải Pháp Mở Rộng Quy Mô Cho Blockchain Layer 1

1. Layer 2 là gì?

Layer 2 là các giải pháp phát triển trên các blockchain Layer 1 như Ethereum, Bitcoin, BNB Chain… nhằm mở rộng khả năng xử lý giao dịch mà vẫn giữ nguyên các ưu điểm của Layer 1.

Đây không phải là một khái niệm chỉ giới hạn ở Ethereum, mà Layer 2 có thể được xây dựng trên bất kỳ blockchain Layer 1 nào có nhu cầu phát triển và mở rộng, như Bitcoin hay BNB Chain.

2. Tại sao Layer 2 lại quan trọng?

Khi Ethereum gặp phải vấn đề tắc nghẽn và phí giao dịch cao vào giờ cao điểm, Layer 2 ra đời như một giải pháp khắc phục. Các giao dịch trên Layer 2 được gói gọn lại và chuyển lên Layer 1 để xác thực, giúp giảm chi phí giao dịch và tăng tốc độ xử lý. Đồng thời, nhờ kế thừa những ưu điểm bảo mật và tính phi tập trung của Layer 1, Layer 2 mang đến trải nghiệm người dùng vượt trội.

Để hiểu sâu hơn về Layer 2, bạn có thể tham khảo bài viết “Layer 2: Chìa Khóa cho Sự Mở Rộng Của Blockchain Layer 1.”

3. Lý do Layer 2 không có Liquid Staking

Liquid Stacking là một cơ chế cho phép người dùng stake token để nhận lại lợi suất, nhưng hiện tại chưa có giao thức Liquid Staking trên các blockchain Layer 2 như Arbitrum và Optimism. Lý do là các blockchain Layer 1 có validator chuyên xác thực giao dịch, trong khi các Layer 2 chưa có validator riêng. Các Layer 2 chủ yếu chỉ hỗ trợ việc thực thi giao dịch và chưa có cơ chế cho phép staking token.

Tuy nhiên, trong tương lai, các blockchain Layer 2 có thể phát triển hệ thống validator của riêng mình, mặc dù những chương trình staking này không nhất thiết phải mang lại lợi nhuận từ mạng lưới.

4. Tại sao Ethereum cần hỗ trợ Layer 2?

Các dự án Layer 2 như Arbitrum và Optimism tận dụng bảo mật từ Ethereum, nhưng cung cấp chi phí giao dịch thấp hơn nhiều. Nếu Ethereum không hỗ trợ Layer 2, phí giao dịch sẽ trở nên quá đắt đỏ và người dùng có thể chuyển sang các blockchain khác như Solana hoặc Aptos. Layer 2 giúp Ethereum duy trì lượng người dùng lớn và có thể giải quyết các vấn đề như phí gas cao và tốc độ giao dịch chậm thông qua các nâng cấp trong tương lai.

Theo Vitalik Buterin, Ethereum sẽ mất từ 10 đến 20 năm để hoàn toàn giải quyết những vấn đề hiện tại, do đó, trong ngắn hạn, Ethereum vẫn cần đến sự hỗ trợ của Layer 2.

5. Liệu Layer 2 có thể trở thành Layer 1?

Với sự phát triển của các blockchain modular, nhiều dự án Layer 2 hiện đang xây dựng các Layer 3 phụ thuộc vào Layer 2. Điều này mở ra khả năng các Layer 2 có thể trở thành Layer 1 trong tương lai. Các Layer 2 có thể xây dựng cộng đồng và tạo ra validator riêng, điều này sẽ cho phép họ trở thành Layer 1, đóng vai trò như một nền tảng blockchain độc lập.

6. Cách Layer 2 kiếm tiền

Khi người dùng thực hiện giao dịch trên Layer 2, một phần phí giao dịch sẽ được trả cho Layer 1 và sequencer để xác thực giao dịch, phần còn lại sẽ thuộc về Layer 2. Các giao thức Layer 2 càng thu hút nhiều giao dịch, doanh thu từ phí giao dịch càng cao. Ví dụ, trong tháng 4/2024, Base đã tạo ra gần 21 triệu USD lợi nhuận, theo sau là Linea với 4.8 triệu USD và Scroll với 3.59 triệu USD.

7. Tại sao token Layer 2 có giá trị nhưng không dùng để trả phí gas?

Token của Layer 2 thường được sử dụng cho mục đích quản trị hệ sinh thái. Người nắm giữ token Layer 2 có thể tham gia vào các quyết định quan trọng về cách hệ sinh thái hoạt động. Các dự án như Arbitrum đã sử dụng mô hình này, cho phép những người nắm giữ ARB có quyền biểu quyết các dự án được nhận thưởng. Điều này khiến token của Layer 2 có giá trị nhưng không được sử dụng trực tiếp để trả phí gas.

8. Những điểm yếu của Layer 2

Mặc dù Layer 2 giải quyết nhiều vấn đề về chi phí và tốc độ giao dịch, nhưng tính phi tập trung của nó vẫn còn hạn chế. Nhiều sequencer trong Layer 2 hoạt động một cách tập trung, điều này khiến chúng dễ bị tấn công và kiểm soát. Các sequencer tập trung có thể làm gia tăng rủi ro bảo mật và khó khăn trong việc duy trì tính phi tập trung của blockchain.

Các sequencer phân tán (decentralized sequencers) mặc dù bảo mật hơn, nhưng cũng đối mặt với các thách thức như giảm khả năng mở rộng và tốc độ giao dịch. Điều này vẫn là một yếu tố cần xem xét khi người dùng sử dụng các giao thức Layer 2.

Kết luận

Layer 2 đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng quy mô cho blockchain Layer 1, đặc biệt là Ethereum. Dù mang đến nhiều lợi ích như giảm chi phí giao dịch và cải thiện tốc độ, nhưng Layer 2 cũng cần khắc phục những vấn đề về tính phi tập trung và bảo mật. Tuy nhiên, với sự phát triển không ngừng của công nghệ blockchain, Layer 2 hứa hẹn sẽ tiếp tục có những bước tiến đáng kể trong tương lai.