Catalini: Tempo Của Stripe Là “Bóng Ma Libra”
Giới thiệu
Khi Stripe công bố blockchain Tempo, nhiều người xem đây là bước tiến lớn trong lĩnh vực thanh toán bằng stablecoin. Tuy nhiên, Christian Catalini – đồng sáng lập Libra (sau này là Diem) – lại đưa ra một cảnh báo mạnh mẽ. Ông cho rằng Tempo không chỉ là một dự án blockchain mới mà còn là một “trưng cầu dân ý về bóng ma Libra”, nơi thất bại trước kia có thể tái diễn nếu các nguyên tắc phi tập trung không được duy trì.
Libra: Bài học từ một thất bại đình đám
Libra, do Facebook khởi xướng năm 2019, từng đặt mục tiêu xây dựng một hệ thống tiền tệ toàn cầu phi tập trung. Tuy nhiên, dưới sức ép khổng lồ từ các cơ quan quản lý, Libra đã buộc phải từ bỏ ý tưởng về ví non-custodial và chuyển sang mô hình quản lý tập trung hơn. Việc này khiến dự án dần đánh mất niềm tin từ cộng đồng và cuối cùng phải đóng cửa. Catalini, với vai trò nhà kinh tế trưởng khi đó, chứng kiến toàn bộ quá trình và rút ra bài học rằng bất kỳ blockchain nào bị kiểm soát bởi một thực thể duy nhất sẽ khó đạt được tầm nhìn dài hạn.
Tempo và Arc: Thành công thương mại hay phản bội lý tưởng?
Tempo (Stripe) và Arc (Circle) hiện được thiết kế để phục vụ thanh toán bằng stablecoin, với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ doanh nghiệp. Chúng hứa hẹn mang lại sự tiện lợi cho người dùng và doanh nghiệp, song Catalini lo ngại rằng thành công thương mại có thể phải đánh đổi bằng việc hy sinh nguyên tắc phân quyền. Nếu các blockchain này trở thành chuẩn mực thanh toán toàn cầu, quyền kiểm soát tài chính có nguy cơ rơi trở lại vào tay các tập đoàn lớn thay vì cộng đồng.
Cấu trúc kỹ thuật của Tempo
Tempo được xây dựng như một blockchain Layer-1 dành riêng cho thanh toán, với:
• Tốc độ giao dịch: trên 100.000 TPS, thời gian hoàn tất dưới 1 giây.
• Tích hợp stablecoin đa dạng: hỗ trợ nhiều loại stablecoin, kể cả việc sử dụng stablecoin làm phí gas thông qua AMM.
• Lộ trình decentralization: bắt đầu từ testnet riêng, dần mở rộng ra mô hình permissionless.
Đặc biệt, các tập đoàn lớn như Visa, Deutsche Bank, OpenAI và Shopify đã tham gia giai đoạn thử nghiệm. Điều này cho thấy Tempo có thể nhanh chóng trở thành một trụ cột trong hệ thống thanh toán quốc tế.
Catalini: “Có một cổ họng để siết”
Catalini cảnh báo rằng nếu một blockchain vẫn có “throat to choke” – tức là một doanh nghiệp có thể bị chính phủ hoặc các tổ chức bên ngoài buộc chịu trách nhiệm – thì blockchain đó chưa thực sự phi tập trung. Ông cho rằng, giống như Libra, Tempo có thể thành công ngắn hạn nhưng sẽ khó duy trì tầm nhìn dài hạn của crypto nếu quyền lực tập trung vào một số ít công ty.
Kết luận
Tempo đánh dấu nỗ lực lớn của Stripe trong việc tái định hình hệ sinh thái thanh toán bằng blockchain. Tuy nhiên, với Catalini, đây không chỉ là một dự án công nghệ mà là một phép thử cho toàn ngành: liệu crypto sẽ trở thành công cụ giải phóng tài chính hay chỉ đơn thuần tái tạo lại hệ thống cũ dưới lớp vỏ mới.
Lưu ý: Bài viết này chỉ nhằm cung cấp thông tin và góc nhìn thị trường tại thời điểm đăng tải. Chúng tôi không đưa ra bất kỳ cam kết hay đảm bảo nào về hiệu suất, lợi nhuận hoặc độ chính xác tuyệt đối của dữ liệu. Mọi quyết định đầu tư đều thuộc trách nhiệm của người đọc.