Đề Xuất Mới: Thuế TNCN Đối Với Tài Sản Số

 

Bộ Tài chính Việt Nam đang tiến hành một bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường tài sản số bằng cách đề xuất bổ sung thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

 

Thời điểm và mục tiêu của đề xuất

 

Đề xuất này được Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn trình bày tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào chiều ngày 13/10/2025. Mục tiêu là đưa thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số, bao gồm tài sản ảo và tài sản mã hóa, vào nhóm thu nhập chịu thuế TNCN, dự kiến có hiệu lực từ ngày 14/10/2025.

 

Mức thuế suất và cách tính dự kiến

 

Bộ Tài chính đề xuất áp dụng mức thuế suất 0,1% trên giá trị chuyển nhượng của từng lần giao dịch đối với các tài sản số được giao dịch trên các sàn có quản lý minh bạch. Cách tính thuế này tương tự như thuế suất đang áp dụng đối với chuyển nhượng chứng khoán.

 

Điểm đáng chú ý là đây là thuế giao dịch, có nghĩa là cá nhân sẽ phải nộp thuế trên tổng giá trị giao dịch, không phân biệt giao dịch đó có lãi hay lỗ. Điều này đã gây ra nhiều tranh luận trong cộng đồng và giới chuyên gia.

 

Cơ sở pháp lý và Định nghĩa Tài sản số

 

Để tạo nền tảng cho việc quản lý và đánh thuế, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc công nhận và định nghĩa tài sản số.

 

Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 và "Tài sản số"

 

Luật Công nghiệp công nghệ số, được Quốc hội thông qua vào ngày 14/6/2025 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, là văn bản pháp lý quan trọng khi lần đầu tiên chính thức công nhận "tài sản số" là tài sản theo pháp luật dân sự. Theo Điều 46 của Luật này, tài sản số được định nghĩa là tài sản theo Bộ luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử.

 

Tiềm năng Thị trường và Cơ hội Thu ngân sách

 

Việt Nam được đánh giá là một thị trường tiềm năng lớn cho tài sản số, mang lại cơ hội đáng kể cho việc tăng nguồn thu ngân sách nhà nước.

 

Việt Nam: Thị trường Crypto sôi động

 

Theo báo cáo của Chainalysis, Việt Nam là một trong những quốc gia hàng đầu về mức độ chấp nhận và quan tâm đến tiền mã hóa, đứng thứ 5 toàn cầu về mức độ quan tâm và thứ 3 về mức độ sử dụng các nền tảng giao dịch quốc tế. Ước tính có khoảng 17 triệu người Việt Nam sở hữu tiền mã hóa, với tổng giá trị thị trường vượt 100 tỷ USD.

 

Nếu áp dụng mức thuế suất 0,1% trên khối lượng giao dịch này, Bộ Tài chính dự kiến ngân sách nhà nước có thể thu về hơn 800 triệu USD mỗi năm, một con số đáng kể.

 

Mục tiêu của Chính phủ khi áp dụng thuế

 

Đề xuất thuế tài sản số không chỉ là một động thái tài chính mà còn là một phần trong chiến lược phát triển kinh tế số toàn diện của Việt Nam. Các mục tiêu chính bao gồm:

 

Hoàn thiện khung pháp lý: Đây là bước đi quan trọng trong lộ trình hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để quản lý thị trường tài sản số tại Việt Nam một cách chặt chẽ.

 

Tạo nguồn thu ngân sách: Khai thác tiềm năng kinh tế lớn từ thị trường tài sản số, bổ sung vào nguồn thu quốc gia đang ngày càng tăng.

 

Đảm bảo công bằng và minh bạch: Đưa hoạt động kinh tế này vào hệ thống chính thức, đảm bảo công bằng thuế giữa các lĩnh vực và thúc đẩy một nền kinh tế số minh bạch hơn.

 

Theo kịp xu hướng quốc tế: Nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng thuế đối với tài sản số, và việc này phù hợp với xu thế quản lý toàn cầu.

 

Thách thức và Những góc nhìn Đa chiều

 

Mặc dù có nhiều lợi ích, đề xuất thuế tài sản số cũng đối mặt với không ít thách thức và nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ cộng đồng và chuyên gia.

 

Lo ngại về thuế giao dịch

 

Việc áp thuế trên giá trị chuyển nhượng (doanh số) mà không phân biệt lãi hay lỗ đã gây ra tranh luận lớn. Các chuyên gia và các sàn giao dịch lớn như Binance bày tỏ lo ngại rằng cách tính này có thể làm giảm thanh khoản của thị trường trong nước, khuyến khích nhà đầu tư chuyển sang các sàn quốc tế không được quản lý hoặc giao dịch P2P (ngang hàng), từ đó làm giảm nguồn thu thực tế cho thị trường nội địa.

 

Đề xuất các phương án thay thế

 

Để giải quyết những lo ngại này, một số ý kiến chuyên gia đã đề xuất các phương án khác, bao gồm:

 

Áp dụng thuế trên lợi nhuận ròng (capital gains tax) với mức khoảng 20%, tương tự như nhiều thị trường tài chính phát triển.

 

Áp dụng biểu thuế suất theo thời gian nắm giữ tài sản (ngắn hạn/dài hạn) để khuyến khích đầu tư dài hạn và giảm thiểu giao dịch đầu cơ.

 

Khó khăn trong triển khai thực tế

 

Việc triển khai thuế tài sản số cũng đặt ra nhiều thách thức về mặt kỹ thuật và quản lý. Các khó khăn bao gồm:

 

Xác định giá vốn: Việc tính toán giá vốn cho các loại tài sản số khác nhau là phức tạp.

 

Thời điểm tính thu nhập: Đối với các hoạt động như khai thác (mining), staking hay airdrop, việc xác định thời điểm phát sinh thu nhập để tính thuế là một vấn đề khó khăn.

 

Không nhất quán trong tỷ giá quy đổi: Biến động tỷ giá giữa các loại tài sản số và tiền pháp định có thể gây khó khăn trong việc tính toán thuế chính xác.

 

Theo dõi giao dịch P2P: Việc quản lý và theo dõi các giao dịch P2P diễn ra ngoài sàn tập trung là một thách thức lớn.

 

Yêu cầu về Lộ trình thuế minh bạch

 

Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của một lộ trình thuế minh bạch, linh hoạt và cân bằng. Lộ trình này cần vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ số, vừa đảm bảo quản lý hiệu quả và thu thuế công bằng, không gây cản trở sự phát triển của thị trường.

 

Các chính sách liên quan khác đang được thảo luận

 

Bên cạnh đề xuất về thuế tài sản số, Chính phủ Việt Nam cũng đang triển khai và xem xét nhiều chính sách khác nhằm định hình lại môi trường kinh tế số và tài chính.

 

Thí điểm thị trường tài sản mã hóa

 

Ngày 9/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP về triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam trong 5 năm. Nghị quyết này đặt ra các điều kiện chặt chẽ cho các tổ chức cung cấp dịch vụ, ví dụ như vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng và giới hạn sở hữu nước ngoài 49%. Đây là một bước đi thận trọng nhưng cần thiết để thử nghiệm mô hình quản lý trước khi áp dụng rộng rãi.

 

Các khoản thu nhập khác chịu thuế TNCN

 

Dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) cũng đề xuất bổ sung thu nhập từ chuyển nhượng vàng miếng và biển số xe ô tô trúng đấu giá vào nhóm chịu thuế. Việc này cũng đang nhận được nhiều ý kiến đóng góp, đặc biệt là đối với vàng miếng để tránh tạo gánh nặng cho người dân mua bán không vì mục đích đầu cơ.

 

Thay đổi quản lý thuế đối với hộ kinh doanh

 

Một thay đổi đáng chú ý khác là từ ngày 1/1/2026, cơ chế thuế khoán đối với hộ kinh doanh sẽ được xóa bỏ. Thay vào đó, các hộ kinh doanh sẽ phải tự kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế phát sinh, tùy theo ngưỡng doanh thu hàng năm. Điều này nhằm tăng cường tính minh bạch và công bằng trong hệ thống thuế.

 

Những thay đổi toàn diện này cho thấy cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong việc xây dựng một hệ thống tài chính số được quản lý chặt chẽ, minh bạch và hiệu quả. Đồng thời, đây cũng là nỗ lực tận dụng tiềm năng phát triển của các loại tài sản mới trong nền kinh tế số, hướng tới một tương lai số hóa bền vững và thịnh vượng hơn.

 

Nội dung trên chỉ phản ánh quan điểm cá nhân của tác giả, không đại diện cho bất kỳ lập trường chính thức nào của Cobic News. Thông tin được cung cấp chỉ nhằm mục đích tham khảo và không được xem là lời khuyên đầu tư từ Cobic News